Badanie uprzedzeń poznawczych: Eksperyment z bliznami
Ten eksperyment w pewnym stopniu opisuje to jak ludzie tworzą sobie problemy, gdy ich nie mają, i zamiast zając się samymi sobą, to obrażają się na ludzi wokół i wojują z nimi.
Naukowcy z uczelni Dartmouth College w Stanach Zjednoczonych przeprowadzali w latach 80. XX wieku interesujące eksperymenty psychologiczne — „eksperymenty z blizną”.
Ochotnikom biorącym udział w eksperymencie oświadczyli, że celem tego eksperymentu jest obserwacja reakcji ludzi na nieznajomych z defektami fizycznymi, zwłaszcza z bliznami na twarzy. Ochotników umieszczono w małym pokoju bez luster, a profesjonalny wizażysta zrobił im krwawą bliznę na twarzy. Chętnym pozwolono skorzystać z małego lusterka, aby przyjrzeć się efektowi makijażu po wykonaniu makijażu, po czym lusterko zostało zabrane.
Następnie wizażysta powiedział, że musi nałożyć kolejną warstwę na powierzchnię blizny, aby zapobiec przypadkowemu wytarciu „blizny”. W rzeczywistości charakteryzator wymazał ślady makijażu, a ochotnicy o tym nie wiedzieli.
Ochotnicy zostali wysłani do poczekalni różnych szpitali, aby obserwować reakcje ludzi na ich „blizny” na twarzy. Po eksperymencie raportowali swoje odczucia, że ludzie byli dla nich bardziej niegrzeczni i nieprzyjaźni niż wcześniej, i zawsze wpatrywali się w ich twarze. W rzeczywistości ich twarze były i są takie same jak zwykle. Powodem tego uczucia jest to, że ich błędne samopoznanie wpływa na ich osąd.
Ich blizny były w sercach, a nie na twarzach. Z góry założyli i bardzo uparcie wierzą, że jeśli mają rany na twarzy, to inni będą ich nienawidzić i będą dla nich niegrzeczni, więc to inni są dla nich naprawdę niegrzeczni. Jak mówi przysłowie: „jakkolwiek człowiek widzi siebie w swoim sercu, może wyczuć, jaki rodzaj wizji znajduje się w świecie zewnętrznym”.
Wychodzi na to, że nasz własny wewnętrzny subiektywny świat silnie wpływa na naszą interpretację i interpretację świata obiektywnego. Zajęci naszymi osobistymi wadami (fizycznymi lub innymi), często zakładamy, że inni ludzie uważają nasze wady za równie odrażające jak my sami. W rzeczywistości spora część ludzi prawie nie zauważa rzeczy, które uważamy za złe. A ponieważ nasze wady nas pochłaniają, możemy zachowywać się wobec innych tak, jakby nas nie akceptowali. To utrudnia zawieranie przyjaźni. Posiadanie zdrowego obrazu siebie, czyli pozytywnego spojrzenia na siebie, pozwala nam cieszyć się zdrowszymi relacjami.
Jednak trzeba dodać, że w eksperymencie nie było grupy porównawczej z uczestnikami rzeczywiście oszpeconymi. Jeśli ludzie rzeczywiście mają pewne cechy fizyczne, które mogą prowadzić do negatywnej oceny (np. blizny na twarzy czy otyłość itp.), to interakcje będą bardziej nieprzyjazne? Jeśli tak, to tego rodzaju subiektywne negatywne oczekiwania można uznać za „rozsądne” w życiu, ponieważ inni będą naprawdę nieprzyjaźni. Prawdopodobnie negatywne odczucia będzie można tłumaczyć reakcją gadziej części mózgu, a tłumienie tych negatywnych ocen wychowaniem.
Jak jest w rzeczywistości to nie ma większego znaczenia. Bo jeśli potrafisz wykorzystać pozytywne subiektywne oczekiwania, aby zrozumieć zachowanie innych, nawet jeśli ta druga osoba jest naprawdę nieprzyjazna, będziesz „postrzegany” jako pozytywny. Można by powiedzieć, że każdy z nas ma swój świat, a życie jest bardziej przyjazne gdy mamy zainstalowane pozytywne przekonania.
Gdy postrzegamy siebie jako ofiary losu nie mające wpływu na swoje życie i jesteśmy popychani przez otoczenie, to łatwo paść rzeczywistą ofiarą wszelkiego rodzaju wybawców i oszustów.
Więzienie twojego umysłu – Sean Stephenson
Dysonans poznawczy – Festinger i Carlsmith [1954]
Feminizm, trójkąt Karpmana i szukanie kozła ofiarnego
Czy widzimy rzeczywistość taką, jaka ona jest – Donald Hoffman
Dlaczego toksyczny trybalizm niszczy nasze społeczeństwo i co z tym zrobić?
Artykuł w New York Times
W artykule wspomniano, że
„dr Robert Cleck, psycholog z Dartmouth College, opracował eksperyment, który ilustruje, jak obraz ciała wpływa na sposób myślenia ludzi. Używając teatralnego makijażu, badacze malowali bliznę na twarzach kobiet przed ich interakcją z nieznajomym wynajętym do eksperymentu. Kobietom bez ich wiedzy usunięto blizny przed rozmową twarzą w twarz z nieznajomym. Mimo to kobiety twierdziły, że nieznajomy wpatrywał się w bliznę i sprawiał, że czuły się nieswojo.” – Jak widzisz siebie: Potencjał dużych problemów [How You See Yourself: Potential for Big Problems]
Literatura Roberta Klecka
Z perspektywy pola badawczego Robert Kleck jest bardzo zaniepokojony wpływem wyglądu fizycznego na interakcje społeczne.
Z podsumowania publikacji „Płeć a reakcje na zniekształcenia twarzy u siebie i innych” wynika, że eksperyment ma na celu jedynie pokazanie zdjęć osób z bliznami lub bez blizn oraz zmierzenie w rezultacie elektryczności skóry badanych.
„Osoby oglądały zdjęcia twarzy, które były normalne lub którym zostały wymalowane by nadać im wygląd blizny. Były one pokazywane w sekwencji bodźców, która zawierała obrazy zarówno normalnych, jak i oszpeconych twarzy innych osób. Uczestnicy byli bardziej autonomicznie pobudzeni (opór skóry), kiedy oglądali oszpecone twarze, niż kiedy oglądali osoby nie oszpecone. Mężczyźni i kobiety nie różnili się pod względem reakcji na pobudzenie autonomiczne, ale różnili się znacznie pod względem określeń emocjonalnych, których używali do opisania swoich reakcji na widok oszpeconej twarzy. Żadne różnice między płciami nie występowały w naturze lub nasileniu negatywnych implikacji społecznych, które badani przewidywali dla blizn na twarzy u siebie lub u innych. Większość badanych uważała, że ich mniej intymne relacje byłyby bardziej zakłócone przez oszpecenie twarzy niż relacje z członkami rodziny i przyjaciółmi. Zapytani o to, skąd wiedzieliby, czy inna osoba reaguje na bliznę na twarzy w rodzaju tej symulowanej na ich fotografii, respondenci skupiali się na niewerbalnych wymiarach zachowań interakcyjnych, szczególnie na wzorcach spojrzeń. Omówiono względny brak różnic między płciami w reakcjach na zniekształcenia twarzy u siebie i innych.” – Źródło: Journal of Social and Clinical Psychology 3(3):257-267; Gender and Responses to Disfigurement in Self and Others
Spostrzeżenia dotyczące wpływu negatywnie ocenianych cech fizycznych na interakcje społeczne
„24 studentki przekonano, że są postrzegane jako fizyczne oszpecone w oczach osoby wchodzącej w interakcję, podczas gdy w rzeczywistości tak nie było. Po krótkiej dyskusji komentowały te aspekty zachowania osoby z która miały kontakt, które wydawały się być powiązane z oszpeceniem. Osoby, które uważały, że posiadają cechy fizyczne oceniane negatywnie, wykazywały silną reaktywność na oszpecenie w zachowaniu ich interakcji, podczas gdy osoby o cechach bardziej ocenianych neutralnie nie. W celu wyjaśnienia tych wyników zaproponowano wyjaśnienie oczekiwań / błędu percepcyjnego, chociaż żądanie eksperymentalne jest również wiarygodną interpretacją.
Badanie 2, z udziałem 50 mężczyzn i kobiet, potwierdziło, że zarówno wyjaśnienie oparte na oczekiwaniach, jak i na popycie jest wiarygodne. W badaniu 3 z udziałem 30 kobiet wykorzystano nowy zestaw instrukcji opracowany w celu przetestowania konkurencyjnych wyjaśnień. Wyniki zdecydowanie podważają interpretację opartą na popycie pierwotnych wyników. W badaniu 4, z udziałem 32 kobiet, osoby, które obserwowały zachowanie osób wchodzących w interakcję w badaniu 1 za pomocą kasety wideo, również dostrzegały większą reaktywność na imputowaną negatywną formę „oszpecenia” niż na neutralną. Dane potwierdzają tezę, że wyniki badań 1 i 3 odzwierciedlają działanie mechanizmu oczekiwanej/percepcyjnej stronniczości i raczej wykluczają dynamikę samospełniającej się przepowiedni.” – Źródło: Journal of Personality and Social Psychology, 39(5), 861–873: Perceptions of the impact of negatively valued physical characteristics on social interaction https://psycnet.apa.org/record/1981-28014-001
Omówienie eksperymentów
W badaniu w którym brało udział 24 kobiety, zostały one przekonane przez eksperymentatora i wierzyły, że są fizycznie oszpecone, choć w rzeczywistości tak nie było. Po prostej rozmowie z osobą wchodzącą w interakcję ocena zachowania przez badane kobiety w rozmowie była ściśle związana z ich „nienormalnością”. W eksperymencie uczestniczki, które wierzyły, że ich „nowa” cecha fizyczna przyniesie negatywną ocenę ich ciału, zgłaszały, że ludzie, którzy z nimi wchodzili w interakcję, silnie reagowali na tę nową negatywną cechę fizyczną. Jednak kiedy badane kobiety myślały, że nowo dodana cecha fizyczna jest względnie neutralna, nie przykładały zbyt dużej wagi do tej nowej cechy fizycznej podczas interakcji.
Z podsumowania wynika, że cechy fizyczne jako zmienna kontrolna w eksperymencie mają wpływ na odbierane sygnałów z otoczenia. Na nasilenie i interpretację postrzeganych sygnałów może mieć wpływ rozmiar – małe blizny vs. duże blizny.
Z tego eksperymentu wynika, że gdy już pomyślimy, że mamy pewne cechy fizyczne, które mogą przynosić negatywną ocenę, to „odczujemy” ich uwagę na nasze ciało i negatywną ocenę nas w naszych interakcjach z innymi, chociaż inni wchodzą w interakcje z nami w normalny sposób.
Interpretacja wyników
Wyjaśnienie 1: Zjawisko to można wytłumaczyć błędem poznawczym, to znaczy, że ludzie wyjaśniają rzeczy na podstawie subiektywnych odczuć, a nie obiektywnych informacji, co zwykle występuje w odchyleniach od faktów.
Wyjaśnienie 2: Uczestnicy celowo reagują w sposób, w jaki myślą, że eksperymentator chce, aby reagowali (efekt popytu [wymogu] eksperymentalnego: popyt eksperymentalny), to znaczy: proces eksperymentu może sprawić, że uczestnik odgadnie cel eksperymentu, i po prostu „wykona/odegra rolę” zgodnie z tym, co uważa za cel eksperymentu.
Interpretacja i weryfikacja
W celu wyeliminowania efektu popytu eksperymentalnego uzyskania dokładniejszej interpretacji autor przeprowadził trzy kolejne eksperymenty.
Drugi eksperyment był taki sam jak eksperyment 1, z udziałem 50 mieszanych uczestników płci męskiej i żeńskiej, i uzyskał spójne wyniki. Pokazuje to, że zjawisko to nie ma nic wspólnego z płcią, ale nie wyklucza się wpływu eksperymentalnego efektu popytowego.
W trzecim eksperymencie przeprojektowano instrukcję eksperymentalną, aby wykryć wpływ eksperymentalnego efektu popytu, ale wyniki nie potwierdziły tego wpływu.
W czwartym eksperymencie poproszono 30 kobiet o ocenę zachowania osób wchodzących w interakcję, oglądając nagrania wideo par wchodzących w interakcję w eksperymencie. Wyniki były zgodne z wynikami Eksperymentu 1. Nawet jeśli ma to na celu ocenę komunikacji między innymi, wpłynie na nas informacja o cechach fizycznych.
Zasadniczo dowodzi to, że postrzeganie negatywnych cech fizycznych wpłynie na naszą ocenę i wydajność interakcji społecznych.
(Nie mam dostępu do bazy danych, aby pobrać oryginalny tekst. Powyższe jest tylko omówieniem streszczenia. Mogą występować rozbieżności ze szczegółami oryginalnego tekstu.)
Na podstawie: The famous test of cognitive bias: the scar test
Zobacz na: Modele mentalne, głębokie historie i prawdziwa obserwacja
Nauka spod znaku kultu cargo – Richard Feynman [1974]
Teoria ‘Dostosowanie Przebija Prawdę’ – Donald Hoffman
Sztuka życia według stoików – Piotr Stankiewicz
5 eksperymentów psychologicznych, które pomagają zrozumieć współczesny świat
Konformizm – eksperyment w poczekalni
Najnowsze komentarze