Serotonina vs dopamina – 7 różnic pomiędzy przyjemnością a szczęściem
Robert Lustig, lekarz, doradca ds. medycznych, autor książki “Fat chance”: Dopamina to neuroprzekaźnik odpowiedzialny za uczenie, neuroprzekaźnik wzmocnienia pozytywnego. Ten neuroprzekaźnik informuje mózg, że dany stymulant się mi podoba i chcę więcej.
Przeciwieństwem dopaminy jest serotonina. Ten neuroprzekaźnik wysyła sygnał, że dany stymulant jest dobry i że już więcej go nie potrzebuje. To są dwie różne rzeczy.
Problem w tym, że jeśli nie jesteś świadomy tej różnicy, to w zasadzie jesteś zdany na dążenie do nagradzania się bez końca.
W tym systemie mamy jeszcze trzeci element, który jest absolutnie niezbędny, a mianowicie kortyzol. Kortyzol to hormon odpowiedzialny za stres.
Rolą kortyzolu jest, co ma szczególnie istotne znaczenie w omawianym temacie, że oddziałuje on na ten oto obszar mózgu, część zaraz za czołem, nad oczodołami, zwany korą przedczołową.
Kora przedczołowa to ta część mózgu odpowiedzialna za powstrzymywanie cię od głupich zachowań, taki “Mówiący Świerszcz” w naszym mózgu, że posłużę się porównaniem do postaci z “Pinokia”. Wracając do sedna – jeśli masz zaburzone działanie kory przedczołowej, nie jesteś w stanie prognozować przyszłości. Żyjesz chwilą.
Dysfunkcja kory przedczołowej zmienia człowieka w gada. Nie ma znaczenia co może się wydarzyć w przyszłości, chcę moją nagrodę i chcę ją natychmiast. Taki mózg jest pozbawiony możliwości, by poznawczo zahamować uczucie bycia nagradzanym.
Ten brak hamulców pobudza jeszcze bardziej produkcję dopaminy, co ostatecznie prowadzi do śmierci komórek nerwowych. Tak więc kombinacja interakcji dopaminy i kortyzolu prowadzi do uzależnienia. Nagroda sama w sobie nie jest zła, ale nagroda plus stres już tak. Tak to właśnie wygląda w przypadku przewlekłych stanów stresowych.
Chroniczny stres powoduje, że pragniesz nagrody i wszystko to przez tę gadzią część mózgu. Wprowadza cię na ścieżkę do uzależnienia. Z drugiej strony serotonina również nie pozostaje obojętna na wpływ długotrwałego stresu i kortyzolu.
Serotonina wiąże swoje receptory i hamuje ekscytacje neuronu, ale problem w tym, że receptor serotoninowy jest ujemnie sprzężony z kortyzolem. A więc niższy poziom serotoniny, mniej receptorów i mamy przepis na depresję.
Uzależnienie i depresja to stany wynikające odpowiednio z poziomu dopaminy i niedoborów serotoniny przy jednoczesnej obecności kortyzolu, stanu przewlekłego stresu.
Przewlekły stres jest czynnikiem leżącym u podstaw obu tych istotnych stanów chorobowych organizmu ludzkiego. Jest tylko jeden system nagradzania w mózgu.
Jeden. Jest to szalenie ważny system. Jeśli mózg nie jest nagradzany, to nie masz motywacji by wstać z łóżka. W istocie będziesz leżał tak aż nie umrzesz. Taka sytuacja została zaobserwowana u transgenicznych zwierząt, u których usuniętą system nagradzania.
Te zwierzęta nie miały woli życia. Nagradzanie jest niezbędne, byś mógł wstać rano, pójść do pracy, utrzymać się, zarabiać na życie, zdobywać pożywienie i jeść, itd.
Nagroda jest tym, co pozwala gatunkom przetrwać. Bez perspektywy nagrody nie jesteś w stanie żyć. Jednakże nagroda i zadowolenie nie są tożsame. Nagroda i przyjemność to są synonimy, zadowolenie i szczęście również. W naszych społeczeństwach te dwa różne pojęcia się myli i błędnie używa zamiennie, mam na myśli przyjemność i szczęście.
Wyróżnić można 7 różnic pomiędzy tymi fenomenami i ludzie powinni zrozumieć te różnice by móc, po pierwsze, zrozumieć świat i po drugie, by uświadomić sobie w jaki sposób otoczenie manipuluje nami by czynić nas nieszczęśliwymi.
Tak więc mamy 7 różnic.
Po pierwsze, przyjemność ma charakter ulotny, niczym posiłek, szczęście jest długotrwałym stanem, np. trwa całe życie.
Po drugie, przyjemność ma charakter cielesny, organiczny, a szczęście [satysfakcja] charakter eteryczny, ponad cielesny.
Po trzecie, przyjemność to branie, jak wygrana w kasynie, szczęście do dawanie, jak np. organizacja Habitat for Humanity.
Po czwarte, przyjemność to stan osiągany indywidualnie, jak futrowanie się ciastem czekoladowym, szczęście natomiast to stan osiągany w społeczności, jak impreza urodzinowa.
Po piąte, przyjemności mogą dostarczyć używki, na przykład kokaina czy heroina, natomiast szczęścia nie da się osiągnąć poprzez używki.
Po szóste, bodźce ze skrajnego spektrum przyjemności, czy to używki czy określone zachowania, substancje takie ja kokaina, heroina, nikotyna, alkohol czy cukier, czy zachowania jak robienie zakupów, hazard, media społecznościowe, internet, gry komputerowe, pornografia. Te bodźce w dawkach ekstremalnych są uzależniające. Każdy z tych stanów ma końcówkę -holizm. Zakupoholizm, seksoholizm, alkoholizm, czekoladoholizm, itd. Lecz coś takiego jak uzależnienie od szczęścia nie istnieje.
Po siódme i być może najważniejsze w tej dyskusji, przyjemność to domena dopaminy, a szczęście o domena serotoniny.
Pornografia jako Erototoksyna – dr Judith Reisman
Czy filmy dla dorosłych są dla ciebie DOBRE – porada Jordana Petersona
Dwa różne neuroprzekaźniki, dwa różne obszary mózgu, dwa różne układy regulacyjne, dwa różne mechanizmy działania, dwa różne bodźce.
Pomyślicie sobie: i co z tego? Co mnie to obchodzi? Oto, dlaczego.
Dopamina jest neuroprzekaźnikiem pobudzającym i gdy wiąże się ze swoim receptorem, kolejny neuron jest pobudzany. Postsynaptyczna aktywacja receptora. Neurony uwielbiają być pobudzane, lubią być łaskotane, ale nie lubią być brutalnie tłuczone.
Przewlekła stymulacja jakiegokolwiek neuronu w organizmie prowadzi do śmierci komórkowej neuronu. Powodem jest to, że neurony są tak wysoce aktywne metabolicznie, a procesy neurotransmisyjne są tak wysoce energochłonne, że gdy procesy te zachodzą z duża intensywnością przez długi czas, neuron w końcu się zmęczy i umrze.
Postsynaptyczny neuron z receptorami dopaminy posiada mechanizm bezpieczeństwa, biologiczny wyłącznik bezpieczeństwa, mający za zadanie zapobiegać przeciążeniu receptora. Mechanizm ten reguluje w dół receptor dopaminy.
Chociaż mamy sytuację w której jest wiele ligandów, molekuł dopaminy, to liczba receptorów jest mniejsza. To oznacza, że jest mniejsze prawdopodobieństw trafienia molekuły na receptor. W odniesieniu do człowieka oznacza to, że potrzebujesz niewspółmiernie mocniejszych bodźców dostarczających coraz to słabszej ekscytacji.
Animowany filmik w sprytny sposób przekazuje prawdę o uzależnieniu, która jest druzgocąca
Ten mechanizm nosi nazwę tolerancji na bodziec. Tak więc dopamina jest odpowiedzialna za tolerancję. Kiedy neurony faktycznie zaczną obumierać, wtedy mamy do czynienia ze stanem uzależnienia.
Ten drugi wspomniany neuroprzekaźnik, serotonina, nie ma charakteru pobudzającego, lecz hamujący.
Inhibicja czyli hamowanie pobudzania neuronów, czy ten mechanizm wymaga regulowania w dół receptora? Nie, ponieważ neuron nie jest narażony na obumieranie, ponieważ nigdy nie zostanie nadmiernie pobudzony, jeśli już to zbyt tłumiony. Nie istnieje coś takiego jak przedawkowanie szczęścia. Poziom serotoniny jest regulowany w dół przez jedną rzecz – dopaminę.
Im bardziej szukasz przyjemności, tym bardziej stajesz się nieszczęśliwy.
Jeśli nie uświadamiasz sobie różnicy pomiędzy nagrodą i zadowoleniem, pomiędzy przyjemnością i szczęściem i dajesz się zwodzić, dajmy na to, przez hasła typu “Coca-Cola – szczęście w butelce”, czy slogany typu “czas na relaks” czy inne tego typu memy czy mantry, które weszły już na stałe do naszego wspólnego słownika, które sugerują, że “osiągniemy szczęście” spożywając określoną substancję czy realizując jakieś zachowanie, jesteś niestety w błędzie i ostatecznie obróci się to przeciwko tobie.
Taki niestety smutny finał spotkał setki milionów osób, zwłaszcza w ostatnich 50 latach, za zasługą działań PR-owych i teraz internetu, gdy zyskały na znaczeniu.
Zobacz na: O starzeniu się z wdziękiem | Paulina Porizkova jest sfrustrowana na mężczyzn – Gad Saad
Seks, aplikacje randkowe i luksusowe przekonania – Rob Henderson i Jordan Peterson
Jak współczesne kobiety doprowadziły do własnej niedoli wspierając kulturę przelotnego ruchania
TikTok to wytwórnia osobników chorych psychicznie, a mamy pandemię zaburzeń psychicznych – Sydney Watson
Serotonina vs dopamina – 7 różnic pomiędzy przyjemnością a szczęściem – dr Robert Lustig
Aby coś sprzedać trzeba uczynić ludzi nieszczęśliwymi – Lawirant
Niedościgli Jonesonowie
Najnowsze komentarze