Dlaczego ludzie przyłączają się do sekt

Dlaczego ludzie przyłączają się do sekt

Kiedy wielebny Jim Jones założył w 1955 roku Świątynię Ludu, niewielu było w stanie wyobrazić sobie jej przerażający koniec. Ten postępowy ruch religijny był coraz popularniejszy i zyskał wsparcie części najbardziej znaczących polityków w San Francisco. Ale w 1977 roku, w związku z doniesieniami dotyczącymi prania mózgu i wykorzystywań, Jones przeniósł się wraz z setkami członków i założył komunę Jonestown w Gujanie.

Ogłoszona utopijnym rajem kolonia bardziej przypomniała obóz więzienny, a kiedy wysłannicy Kongresu przybyli, aby zbadać panujące tam warunki, Jones uruchomił swój plan ostateczny. 18 listopada 1978 roku 909 mężczyzn, kobiet i dzieci zmarło po tym, jak zmuszono ich do wypicia zatrutego napoju Flavor Aid. Ta makabryczna scena utrwaliła się w języku angielskim jako idiom określający ograniczone i sekciarskie myślenie, który dosłownie brzmi “napili się oranżady /picie oranżadki”.

Dziś na świecie istnieje tysiące sekt. Są dwie rzeczy, które trzeba o nich wiedzieć. Po pierwsze nie wszystkie sekty są związane z religią. Niektóre mają podstawy polityczne, terapeutyczne, skupiają się na samodoskonaleniu czy innych sprawach. Z drugiej strony nie wszystkie nowe religie określa się mianem sekt.

Co dokładnie definiuje współczesne pojmowanie sekt i dlaczego zyskują one nowych członków?

Ogólnie rzecz biorąc, sekta to grupa wspólnie poświęcająca się na rzecz zwykle skrajnej ideologii, z reguły propagowanej przez charyzmatycznego przywódcę.

Choć tylko niektóre zagrażają życiu, jak Jonestown czy Wrota Niebios, sekta, której członkowie popełnili zbiorowe samobójstwo w 1997 roku, wiele sekt ma wspólne cechy charakterystyczne.

Typowa sekta wymaga dużego poświęcenia od swoich członków i zachowuje ścisłą hierarchię, oddzielając niczego niepodejrzewających zwolenników i rekrutów od wewnętrznych zasad funkcjonowania. Sekty twierdzą, że dają odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące życia poprzez swoją doktrynę oraz wymagają narzucanej recepty na zmianę, która czyni prawdziwych wyznawców z nowych członków.

Co najważniejsze, sekta korzysta zarówno z formalnych, jak i nieformalnych systemów wpływu i kontroli, aby zapewnić posłuszeństwo członków. Nie ma tam miejsca na wewnętrzne spory czy zewnętrzne kontrole.

Można się zastanawiać, dlaczego część z tego opisu pasuje też do powszechnych religii. Słowo “cultus” pierwotnie opisywało ludzi, którzy oddawali cześć niektórym bogom, odprawiając rytuały i utrzymując świątynie. Z czasem słowo to zaczęło określać zbytnie oddanie religijne. Wiele religii ma swoje źródła w sektach, wraz z rozwojem jednak zespoliły się one ze społeczeństwem.

Współczesna sekta separuje swoich członków od reszty świata. Zamiast służyć radą, aby pomóc członkom lepiej żyć, sekta próbuje przejąć całkowitą kontrolę nad życiem osobistym, relacjami rodzinnymi, finansami i miejscem zamieszkania. Sekty żądają posłuszeństwa wobec przywódców, którzy są ludźmi, najczęściej bardzo przekonującymi, mającymi cechy despotyczne i narcystyczne.

Motywują ich pieniądze, seks, władza lub wszystko razem. Przywódca sekty wykorzystuje charyzmę osobistą, by przyciągać chętnych, ale dalsze rozpowszechnienie kultu przypomina piramidę finansową, w której starsi [wcześni] członkowie rekrutują nowicjuszy. Sekty zręcznie dobierają potencjalnych członków, często skupiając się na nowoprzybyłych w dany region albo osobach doświadczonych osobistą stratą lub zawodową porażką.

Samotność i pragnienie znalezienia sensu sprawiają, że stajemy się podatni na wpływ przyjaznych ludzi oferujących wspólnotę. Proces rekrutacji może być subtelny. Czasem nawiązanie bliższej relacji trwa wiele miesięcy. Ponad dwie trzecie członków sekt jest rekrutowane przez przyjaciół, innych członków rodziny lub współpracowników, których zaproszenia trudniej odrzucić.

Po dostaniu się do sekty członkowie poddawani są różnym formom indoktrynacji. Niektóre wykorzystują naturalne skłonności do kopiowania zachowań społecznych i wykonywania rozkazów. Inne metody mogą być bardziej dogłębne i wykorzystywać przymuszającą perswazję, w tym wymuszenie poczucia winy, wstydu i strachu.

Często członkowie dobrowolnie pozostają w sekcie, chcąc poczuć przynależność do grupy i uzyskać obiecane nagrody. Środowisko sekt odwodzi od myślenia krytycznego, co sprawia, że trudno wyrazić wątpliwości, gdy wszyscy wokół wykazują wiarę absolutną.

Skutkiem jest konflikt wewnętrzny, inaczej dysonans poznawczy, który sprawia, że pozostajemy w pułapce, bo każdy kompromis sprawia, że trudniej przyznać, że nas oszukano. Choć większość sekt nie doprowadza swoich członków do śmierci, i tak mogą one wyrządzić szkodę.

Odmawiając podstawowych wolności myśli, mowy i prawa do zgromadzeń, sekty hamują rozwój psychiczny i emocjonalny swoich członków, co jest zwłaszcza problemem dla dzieci, pozbawionych normalnych czynności i przełomów rozwojowych. Wielu członków sekt w końcu z nich odchodzi, czy to dzięki własnemu uświadomieniu, pomocy rodziny i przyjaciół, czy też, gdy sekta rozpada się przez naciski zewnętrzne i skandale.

Wiele sekt trudno zidentyfikować, a przekonania niektórych, jakkolwiek dziwne, chroni wolność wyznania. Jeśli ich praktyki wiążą się z dręczeniem, groźbami, nielegalnymi działaniami lub wykorzystywaniem, może wkroczyć prawo.

Ceną za wiarę nie powinna być rodzina czy przyjaciele, a jeśli ktoś każe wam poświęcić relacje lub moralność dla wyższego dobra, najprawdopodobniej robi to, aby wykorzystać was do własnych celów.

Zobacz na: Cechy przywódców sekt – charakterystyka sekt – Melissa Dykes
Sześć warunków kontroli umysłu – C.J. Hopkins
Jak zostać przywódcą sekty – Prosty przewodnik, jak zdobyć kontrolę nad umysłami.
Jak działa totalitaryzm – Alexandra Stein
Mit samotnego staruszka
5 eksperymentów psychologicznych, które pomagają zrozumieć współczesny świat